• GENOMINEERDEN 2023 // Combatants for Peace

  • GENOMINEERDEN 2023 // INEW

  • GENOMINEERDEN 2023 // Forbidden Stories

  • GENOMINEERDEN 2023 // Karinna Moskalenko

  • GENOMINEERDEN 2023 // Mahbouba Seraj

  • GENOMINEERDEN 2023 // Princess Okokon

Mukhtar Mai, Pakistan

Pakistan

Pakistan, officieel de Islamitische Republiek Pakistan, is een land in Zuid-Azië dat ligt op het Indisch subcontinent, grenzend aan India, Afghanistan, Iran, China en aan de Arabische Zee. De hoofdstad is Islamabad. Met een inwoneraantal van 204.924.861 (2017) en heeft een oppervlakte van 796.095 km² (+/- 26 keer de grootte van België)

Politieke terugblik

Pakistan maakte tot na de tweede Wereldoorlog deel uit van Brits-Indië. Na een onafhankelijkheidsstrijd stemde Groot-Brittannië na de oorlog in met de dekolonisatie van het immense gebied in Zuid – Azië. Tijdens de onafhankelijkheidsstrijd kwamen ook de tegenstellingen tussen de Hindoes en de Moslims duidelijk op de voorgrond. De Hindoes ijverden voor een éénheidsstaat terwijl de Moslimbevolking voor een eigen staat ijverde. De verschillende politieke partijen slaagden er niet in om tot overeenstemming te komen over de voorwaarden voor een grondwet of tijdelijke regering.  Hierdoor werd een scheiding onvermijdelijk. Pakistan werd een staat in twee delen, gespleten door India. West-Pakistan besloeg de gebieden met een moslimmeerderheid van het huidige Pakistan; Oost Pakistan bestond uit één provincie en werd in 1971 het huidige Bangladesh. De scheiding leidde tot een immense volksverhuizing en tot bloedige rellen. Het semionafhankelijke prinsdom Kashmir waarvan het merendeel van de bevolking uit moslims bestaat, kwam enige maanden na de scheiding gedeeltelijk in handen van Pakistan terwijl het Indiase leger het andere deel bezette.

MMP foto1

In 1947 werd Pakistan deel van het Britse Gemenebest onder leiding van haar stichter en eerste staatshoofd Muhammad Ali Jinna die een jaar later In 1948 overleed. In 1956 kreeg Pakistan zijn eerste grondwet en werd daarmee officieel een islamitische republiek. De grondwet werd opgeschort in 1958 toen het leger de macht nam. De uitslag van in 1970 uitgeschreven verkiezingen, leidde in 1971 tot een oorlog tussen West- en Oost-Pakistan. In 1971 werd Oost-Pakistan onafhankelijk onder de naam Bangladesh. De macht in het huidige Pakistan werd kort daarop overgedragen aan de leider van de Pakistan People ‘s Party (PPP), Zulfikar Ali Bhutto.

In 1977 greep het leger dan weer de macht. Bhutto werd beschuldigd van medeplichtigheid aan moord op een politieke opponent en twee jaar later opgehangen, ondanks hevig internationaal protest. Muhammad Zia-ul-Haq werd president en startte in 1978 met een islamisering van de wetgeving en de rechtspraak. Zo konden vrouwen gestenigd worden als ze buitenechtelijke seks hadden, waarbij de getuigenis van twee mannen genoeg was en de getuigenis van vrouwen niet meetelde. Op drinken stond tachtig zweepslagen en diefstal werd bestraft met amputatie van de rechterhand. Ziaz Ul Haq kwam om het leven bij een ongeluk met een legervliegtuig in 1988.

Van 1988-1990 was de dochter van Zulfikar Ali Bhutto, Benazir Bhutto (PPP), premier. Zij werd opgevolgd door Muhammad Nawaz Sharif, leider van de Pakistan Muslim League (PML). Verkiezingen in 1993 brachten opnieuw Benazir Bhutto aan de macht. In november 1996 werd de regering van premier Bhutto ontbonden op beschuldiging van onder andere corruptie, nepotisme en ondermijning van de rechterlijke macht. Premier Nawaz Sharif won daarna de verkiezingen in februari 1997 maar werd bij een geweldloze militaire staatsgreep op 12 oktober 1999 afgezet. De macht werd overgenomen door legerleider Pervez Musharraf. Nawaz Sharif werd berecht en veroordeeld.

In Pakistan werd de noodtoestand van kracht, het parlement werd ontbonden en de ministers ontslagen. Musharraf riep zichzelf uit tot "Chief Executive". Hij benoemde een “National Security Council”, die samen met de militairen het land moest besturen. Voorts benoemde hij een aantal ministers. Als gevolg van een uitspraak van het Hooggerechtshof kreeg hij tot oktober 2002 gelegenheid orde op zaken te stellen en verkiezingen voor te bereiden.

Op 27 december 2007 kwam oud-premier Benazir Bhutto bij een aanslag om het leven. Tijdens een bijeenkomst van Bhutto in de stad Rawalpindi ging een bom af. Daarbij vielen zeker 20 doden. Bhutto zou na de explosie zijn beschoten en in hoofd en nek zijn geraakt. In het ziekenhuis bezweek ze aan haar verwondingen. Twee maanden eerder al, in oktober, vielen er 133 doden en 250 gewonden bij bomaanslagen tijdens een rondrit door Karachi van Bhutto. Ze was toen na acht jaar ballingschap net teruggekomen in Pakistan. President Musharraf stond haar terugkeer toe in ruil voor haar politieke steun. De 54-jarige politica wilde op 8 januari 2008 meedoen aan de parlementsverkiezingen.

In februari 2008 worden parlementsverkiezingen gehouden, de twee oppositiepartijen winnen en besluiten een coalitieregering te vormen. De kandidaat van de People's Party Yusuf Raza Gillani wordt premier.

In augustus 2008 beginnen de regeringspartijen een procedure om president Musharraf at te zetten. In september 2008 wordt Asif Ali Zardari de nieuwe president. In 2009 lopen de spanningen met India op vanwege de bomaanslagen in Mumbai. India verdenkt Pakistan van betrokkenheid. In juli 2009 ontmoeten de premiers van India en Pakistan elkaar op initiatief van Egypte om gezamenlijk terrorisme te bestrijden.

In augustus 2009 wordt de leider van de Taliban in Pakistan Baitullah Mehsud gedood in een aanval uitgevoerd door de VS. De nieuwe Taliban leider Hakimullah Mehsud zweert wraak in oktober 2009.

In april 2010 kondigt President Zardari maatregelen aan om de macht van de president te beperken. In augustus 2010 wordt Pakistan getroffen door een grote humanitaire ramp. Zware overstromingen hebben volgens het Rode Kruis zeker 2,5 miljoen mensen getroffen. Meer dan 1500 mensen zijn omgekomen. De leider van Al-Qaeda Osama Bin Laden wordt in april 2011 in Abbottabad gedood. In oktober 2012 schieten Taliban strijders het schoolmeisje Malala Yousafzai (laureaat van de vredesprijs van de stad Ieper 2014) door het hoofd. Deze voorvechtster voor vrouwenrechten overleeft de aanslag en beheerst enige tijd het wereldnieuws. Het hooggerechtshof ontslaat Raja Pervez Ahsraf begin 2013. Er worden verkiezingen uitgeschreven.

Het parlement kiest in juni 2013 Nawaz Sharif als premier. In juli wordt Mamnoon Hussain president. In december 2013 is het nog steeds onrustig in Pakistan en er zijn dagelijks aanslagen. In februari 2014 komt er een proces tegen oud-president Pervez Musharraf wegens vermeend verraad. In april 2014 starten gesprekken met de Taliban met als doel een vredesverdrag en een staakt het vuren. In oktober 2014 krijgt Malala als jongste ooit de Nobelprijs voor de vrede. In 2015 en 2016 zijn er veel aanslagen door de Taliban in Pakistan. In september 2016 erkennen de militaire leiders voor het eerst dat er ook militanten van Islamitische Staat actief zijn binnen het land, zei het in beperkte mate. In augustus 2017 treedt Nawaz Sharif af vanwege aanklachten wegens corruptie. Hij wordt opgevolgd door Shahid Khaqan Abbasi. Huidig premier is Imran Khan. Huidig president is Arif Alvi.

Het mag duidelijk zijn dat de politieke geschiedenis van Pakistan als het ware een opeenvolging is van verkiezingen, coups, afzetting wegen corruptie, moord, etc… Van politieke stabiliteit is in Pakistan geen sprake. Het geschikte klimaat voor terreurgroeperingen zoals de Taliban.

Mukhtar Mai

MMP foto2

Mukhtar Mai werd geboren in het zeer landelijke dorpje Meerwala in 1972. Meerwala ligt op zo’n 500 kilometer van de Pakistaanse hoofdstad Islamabad. In deze zeer landelijke regio leven verschillende stammen nog volgens hun eigen wetten. Soms zijn die heel gewelddadig. In juni 2002 wordt de gescheiden Mukhtar vanuit het dorp naar een nabijgelegen hut gesleurd. Ze weet niet wat haar overkomt want ze is zich van geen kwaad bewust.  Volgens de dorpsraad van een andere stam moet ze boeten omdat haar 12-jarige broertje een affaire zou hebben gehad met een vrouw uit die stam. Ondanks haar verzoek om haar niet aan te raken, zodat ze haar eer kon bewaren, werd ze door 4 verschillende mannen verkracht. Haar oom en vader die haar nog probeerden te beschermen, slagen er niet in haar belagers te verhinderen waarvoor zij waren gekomen: wraak nemen op de clan waartoe Mukhtar behoorde. Volgens Mukhtar moet de valse beschuldiging verdoezelen dat haar broer zelf door mannen van die andere stam is verkracht.

Deze stam wou zich dus duidelijk wreken op de stam waartoe Mukhtar behoorde volgens het oog om oog principe (haar broer heeft een vermeende relatie met iemand van onze stam, die moet gewroken door iemand van de andere stam te verkrachten)

Wanneer dit in dergelijke landelijke regio’s voorkomt in Pakistan, wordt vaak gekozen om deze persoon te verstoten of uit de familie te verbannen omdat de eer  van de familie is besmeurd. Voor sommige vrouwen is dit zo aangrijpend, dat zij ervoor kiezen om zelfmoord te plegen.

Het was dus duidelijk wat Mukhtar te doen stond. "Net als andere vrouwen dacht ik aanvankelijk aan zelfmoord," zei Mukhtar. Haar oudere broer, Hezoor Bux, legde uit: "Een meisje dat verkracht is, heeft geen eervolle plaats in het dorp. Niemand respecteert het meisje of haar ouders. Er is een stigma, en de enige uitweg is zelfmoord."

Maar na haar herstel, wordt Mukhtar niet verstoten en pleegt ze geen zelfmoord. Mukhtar vecht terug en doorbreekt zo de cultuur van stilzwijgen en schaamte.  Tijdens zijn wekelijkse vrijdagpreek gaat de dorpsimam (gebedsleider) in op de zaak en zegt dat er een grote zonde is begaan. Hij vraagt de dorpelingen om aangifte te doen bij de politie. De imam vertelt vervolgens een verslaggever uit een nabijgelegen stad die het verhaal in de lokale pers publiceert. Het wordt onmiddellijk opgepikt door de nationale en internationale media en de Punjab-regering vraagt de politie onmiddellijk actie te ondernemen.

Op het einde van de maand juni wordt een zaak geregistreerd bij de Dera Ghazi Khan (Zuid Punjab) politie tegen 14 mannen. Allen worden gearresteerd en aangeklaagd op grond van diverse bepalingen van het Pakistaanse strafwetboek, de antiterrorismewet en de verordening inzake de vervolging van overspel.

Uiteindelijk worden vier van de 14 verdachten beschuldigd van verkrachting van Mukhtar Mai. De maximale straf voor verkrachting volgens deze wetten is de doodstraf. De overige verdachten worden ervan beschuldigd hulp te hebben geboden teneinde de verkrachting mogelijk te maken. Medisch onderzoek bij  Mai en de chemische analyse van haar kleren tonen duidelijk aan zij werd verkracht;

Eind augustus 2002 wordt het vonnis tijdens een speciale middernachtzitting uitgesproken: zes mannen worden ter dood veroordeeld. Vier van hen worden veroordeeld voor haar verkrachting, terwijl twee worden veroordeeld omdat ze deel uitmaken van de dorpsraad die beslist heeft tot de verkrachting over te gaan.  De overige acht worden vrijgesproken en vervolgens vrijgelaten.

Begin september 2002 tekenen de Staat en Mukhtar Mai afzonderlijk beroep aan tegen de vrijspraak van de acht vrijgelaten mannen. Mai zegt dat ze verder tevreden is met het vonnis

Zij groeit uit tot een symbool van de strijd tegen vrouwenonderdrukking in Pakistan en met de financiële compensatie die ze krijgt voor wat haar is aangedaan zet ze twee scholen, een ambulancedienst en een opvangtehuis op in haar dorp Meerwala. Op die manier wil ze de meisjes uit het dorp (zo prbeert zelf om de meisjes uit de gezinnen van haar verkrachters naar haar school te halen) voor het eerst de kans geven om school te lopen, een kans die zij immers zelf nooit heeft gekregen. Haar moed en inspanningen worden wereldwijd erkend en er worden gulle giften gedaan voor haar school.

MMP foto3

In 2005 komt het hooggerechtshof terug op de beslissing om de zes mannen tot levenslang te veroordelen op basis van ‘onvoldoende bewijs’ en ‘gebrekkig onderzoek’. Vijf van de zes mannen worden vrijgesproken en de doodstraf van de zesde persoon wordt omgezet in levenslange gevangenisstraf.

De vrijspraken veroorzaken een internationale verontwaardiging en mensenrechtengroepen roepen de Pakistaanse regering op om in te grijpen. Mukhtar Mai schrijft aan de regering dat zij voor haar leven vreest als de vrijgesproken mannen worden vrijgelaten.Rechtengroeperingen houden bijeenkomsten in verschillende Pakistaanse steden om te protesteren tegen de vrijspraken.

Wat volgt is een kafkaiaans verhaal van opschorten van de vrijspraak, in beroep gaan tot op vandaag.

Uiteindelijk wordt de hele zaak in het voorjaar van 2019 geseponeerd.

"Ik wil de stem zijn van vrouwen die geconfronteerd worden met omstandigheden die vergelijkbaar zijn met wat ik heb meegemaakt. Wat ik ook doe, ik doe het voor deze vrouwen. Niets kan veranderen wat er met mij is gebeurd, maar ik wil op zijn minst vechten voor de toekomstige generaties".